Azospermi tedavisi
Azospermi adamın menisinde sperm sayısının sayılamayacak kadar olmaması, bir başka deyişle spermin yok olmasıdır. Azospermi adam kısırlığı sebepleri içinde mühim bir grubu oluşturmaktadır.
Azospermi tıkayıcı bir sebeple olabileceği benzer biçimde tıkayıcı olmayan nedenlerle de meydana gelebilir. Azospermi, tüm erkeklerin ortalama %1’ inde ve çocuk sahibi olamayan adamların %10’unda görülmektedir.
Azospermi neden olur?
Genetik hastalıklar, hipofiz bezinin hasarı, ışınım, inmemiş testis, sperm üretemeyen testisler, Klinefelter sendromu, kabakulak, tümörler, geçirilen ameliyatlar, varikosel ve sperm kanallarında tıkanıklıklar en sık görülen azospermi nedenleridir.
Azosperminin emareleri nelerdir?
En sık görülen belirti erkek kısırlığıdır. Çiftler bir süresince tertipli cinsel evlilikleri bulunmasına karşın çocuk sahibi olamadıklarında doktora başvurdukları zaman ortaya menfaat. Bunun haricinde eşeysel dürtü azlığı (libido azalması), saçlarda ve vücut tüylerinde azlık, kemikleşme problemi ve küçük testisler olması niteliğinde azospermiden şüphelenilebilir. Tüm bu belirtiler azospermiye özgü bir vaziyet olmayıp çocuk sahibi olamayan erkeklerde görülebilen emareler arasındadır.
Azospermi iyi mi teşhis edilir?
Teşhis uygun bir laboratuvarda sperm analizi yapılarak konur. Azospermi teşhisi dercetmek için, ilk analizden sonra minimum bir defa daha testi tekrarlamak icap eder. Bazen toksik ajanlar, çevresel faktörler, enfeksiyonlar ve iyatrojenik durumlara sekonder olarak geçici azospermiler görülebilir. Gençler içinde kullanılan vücut geliştiriciler, protein tozları ve enerji içeceklerinin bir kısmının da azospermi ile ilişkili olabileceği düşünülmektedir. Aynı günde ardışık semen örnekleri alınarak sperm bulma şansı artırılabilir. Azospermi tanısı konduktan sonrasında nedenini anlamaya yönelik tanısal testler yapılır.
Azospermi tedavisi nasıl yapılır?
Azospermi tedavisi nedene yönelik yapılır. Azospermik erkeklerin ortalama üçte birinde obstrüktif nedenler (tıkayıcı), üçte ikisinde obstrüksiyon dışı nedenler (tıkayıcı olmayan) saptanır. Azosperminin nedeni bir tıkanıklık ise bu tıkanıklığı gidermeye yönelik tedavi yapılır. Tıkayıcı azospermi sebepleri pek fazlaca çeşittir. Genellikle erkek üreme sisteminde bulunan kanalların herhangi birinde tıkanıklık bulunmasına bağlı olarak görülür. Bazı durumlarda ise bu kanallar doğuştan oluşmamaktadır.
Daha ilkin geçirilmiş olan verem, bel soğukluğu yahut öteki iltihabi hastalıklar sonucunda bu tarz tıkanıklar meydana gelebilmektedir. Ayrıca bir meni kanalları yahut testis bölgesine olan yaralanmalar sonrası oluşan kanama da bu kanallarda akışın sağlanmamasına niçin olmaktadır.
Sperm taşıyan kanallarda tıkanıklık var ise bu cerrahi olarak düzeltilebilir. Kanallarda yapısal bozukluk yada gelişememe laf mevzusu ise yapılandırmaya gidilir. Varikosel (yumurtaya giden damarlarda aşırı genişleme olması) kaynaklı azospermi olaylarında varikosel ameliyatı yapılır.
Operasyondan sonra naturel sperm hücrelerinin oluşumu mümkün olmaktadır. Ancak bazen ameliyattan sonrasında da sağlıklı sperm hücrelerine ulaşmak mümkün olmamaktadır. Bu durumda tüp bebek yöntemi ile çocuk sahibi olmak mümkündür. Tıkanıklığa bağlı olarak gelişen erkeklerde kısırlık tedavisinde muhtelif cerrahi müdahaleler laf mevzusu olmaktadır.
Tıkayıcı olmayan azospermi sebepleri ise çeşitli genetik hastalıklar inmemiş testis, kemoterapi, ışın tedavisi, enfeksiyon, travma benzer biçimde nedenler sayılabilir. Azosperminin bu türünde sperm elde etmek için mikroTESE adı verilen ameliyat yöntemi kullanılır. Bu yöntem haricinde gen tedavileri, hücre kültürleri ve kök hücre gibi ileride tedavi için ümit olabilecek uygulamalar mevcuttur.
Tıkanıklık olmayan azospermi hastalarında nedeni bulmaya yönelik olarak muhtelif hormon testleri yapılır. Ayrıca kromozom analizi yapılır. Eskiden tanı için kullanılan testisten parça alma işlemi şimdilerde pek tercih edilmemektedir.
Bu hastaların tedavisinde gaye, hormonları düzgüsel fiziksel düzeylerine çekmektir. Fazla olan hormonların düşürülmesi ve azca olan hormonların artırılması suretiyle hormonal denge sağlanmaya çalışılmakta ve yeni sperm hücresi elde edilmeye çalışılmaktadır. Ağızdan alınan ilaç tedavileri yanı sıra iğne benzer biçimde uygulanabilen hormon ilaçları da mevcuttur.
Tüm bu tedaviler ile cevap alınamayan durumlarda cerrahi olarak testislerin içlerinden sperm araması işlemi yapılmaktadır. Bu muamele esnasında sperm elde edilebilirse ya dondurulmakta ya da aynı işlem sırasında kadın yumurtasına aktarılarak tüp bebek işlemi başlatılmaktadır.
Doğru tanı, uygun tedavi ve gerekli cerrahi girişimler ile azospermili hastaların da çocuk sahibi olabilmeleri sağlanmaktadır.