Çocuk gelişim uzmanlarının belirttiğine göre; İki çocuklu bir evde sanıldığı gibi iki ebeveyn değil üç ebeveyn bulunmaktadır.
Anne, baba dışında çocuğun düşünce dünyasını şekillendiren, kişiliğinin gelişimi için çok önemli faktör olan diğer bir ebeveyn ise ilk çocuktur. Hatta ve hatta çocuğun davranışsal özelliklerini etkileyen ve belirleyen en tesirli ebeveyn büyük olan kardeştir.
Bu konuda uzmanlar çok dikkatli olunmasını öneriyor. Anne, baba bir taraftan çocuğun öz güvenli bir birey olması için uğraşırken büyük kardeşin kıskançlık ve despotik tavırları yüzünden küçük kardeş içine kapanık ve özgüvensiz bir birey olabiliyor. Uzmanlar çocuk kişisel gelişiminde bu konunun çok önemli olduğunu belirtiyorlar.
Eşyalarını ve ebeveynlerini başkalarıyla paylaşmak istemeyen çocuklar bir de kardeşi olacağını duyunca fazlasıyla psikolojik olarak yıkıma uğrar ve mutsuz olur.
En önemlisi ise birden fazla çocuk düşünen ebeveynlerin bu duruma hazırlıklı olması ve bebeklerini yetiştirdiği dönemlerde paylaşmaya alıştırmasıdır. Bu sadece birden fazla çocuk düşünen ebeveynlerin değil bütün ebeveynlerin alışkanlık haline getirmesi ve paylaşmanın en doğrusu olduğunu anlatması gereken bir davranış biçimidir.
Çocuk, bir kardeşi olacağını öğrenince paylaşmak istemediği her şeyi paylaşmak zorunda olmanın verdiği stres ile kıskanç ve huzursuz, mutsuz bir çocuk haline gelebilir. En sıkıntılı durum ise ebeveynlerinin sevgisinin ve ilgisinin azalma korkusudur. Kardeşi olduktan sonra ona ayrılan zamanın azalması kardeşine karşı bi çocuk haline gelebilir. Çocuğun bu psikolojiye bürünmesinin en büyük etkeni ise anne ve babasına karşı hissetmeye başlayacağı kızgınlık, kırgınlık duygularıdır. Küçük bir çocuk en büyük korkusu olan yalnız kalma, terk edilme, öz güvensizlik gibi duygularla karşılaşmak zorunda kalabilir. Kaç yaşında olursa olsun kardeşi gibi davrandığı zaman tekrar ilgi odağı olacağını düşündüğü için bebek gibi davranmaya, kardeşine zarar vermeye, agresif davranışlar sergilemeye ve sürekli ağlayan öz güvensiz bir çocuk olabilir.
Bu aşamada ebeveynlerin profesyonel bir Psikolog desteği alması ve çocuğuna aslında olanı onun anlayabileceği bir dille anlatılması gerektiği savunulur.
Kardeş Kıskançlığının Önüne Geçmenin Yolları Nelerdir?
1- Öncelikle anne ve babaların endişeli davranması, ürkek olması, çocuğu güçlü hissettireceğinden, endişeli değil daha olgun yaklaşmalılardır. Çünkü unutmayın ki çocuklarınızın rol modelleri sizsiniz. Eğer siz endişeli ve ürkek olursanız çocuğunuz da psikolojik olarak aynı ruh haline bürünür ve durumu fazla içselleştirebilir. Bu da çocuğun depresyona girmesine daha ürkek ve kırılgan olmasına hatta içine kapanık bir çocuk olarak büyümesine neden olur.
2- Büyük çocuğunuz kardeşini görmeye geldiğinde kardeşini ona göstermek yerine ilk olarak büyük çocuğa sarılmalı ve onu ne kadar sevdiğinizi söylemenizdir.
3- İlk karşılaşma, çocuğunuzu bebeğinizle tanıştırmadan önce bir hediye alarak kardeşinin ona aldığını söyleyebilirsiniz. Bilinç altında ona karşı kıskançlık veya paylaşamama duygusu değil ebeveynlerinin hala sevdiğini hissetmek ve kardeşinin de onu düşündüğünü hissettirmek olacaktır.
4- Eğer ki büyük çocuğunuz hastaneye bir süre gelemeyecekse sık sık arayın, görüntülü arayın. Onu ne kadar özlediğinizi ve ya ne kadar sevdiğinizi söyleyin. Ben pandemi dönemi doğumda Abimizin de hastahaneye gelmesini sağladım. Hastahane kabul etmedi ama ben hastahane yönetimine çocuğumuza bakacak yakınımız yok dedim. Bu şekilde abimizi ayırmadık. Her zaman hep beraber.
5- Eğer çocuğunuzu hastahaneden eve yollarsanız onu istenmiyormuş gibi düşünmesine neden olmayın. Fakat büyük çocuğunuz hasta ise kalmasının kardeşine iyi gelmeyeceğini söylemek yerine sizin hasta olmanızın ne kadar riskli olduğunu anlatabilirsiniz. Kardeşi için onu göndermek istediğinizi hissetmemesi gereklidir.
6- Annenin hastahanede olduğu süreçte gerekli ilgili alamamasının yokluğunu en sevdiği etkinlikleri yaparak giderebilirsiniz. Sinemaya gitmek istiyorsa sinemaya, parka gitmek istiyorsa parka götürebilirsiniz. Bu süreçte yapacağınız en büyük hata çocuğunuz zaman geçirmekten hoşlanmadığı akraba veya evlerde zorla zaman geçirmek için bırakmak olur. (Komşu, anneanne, teyze,dayı gibi…)
7- Çocuğunuzun artık bir kardeşi olsa bile onu korkutacak sorumluluklar yüklemeyin. Sen ablasın sen büyüksün sen abisin gibi söylemler onun çocukluktan artık çıktığının yüzleşmesi için doğru bir zaman olmayacaktır. Çocuğunuz ne kadar abla ya da abi olursa olsun hala çocuk olduğunu unutmayın.
8- Bebeğinizi görmek için gelen misafirleri kibar bir dille, büyük çocuğunuzun artık eskisi gibi sevilmediği ya da sevilmeyeceğini hissedeceği herhangi bir cümle kurmamaları konusunda uyarın.
9- Misafirlerin önce büyük çocuğa ilgi göstermelerini sağlayın daha sonra bebeğinizle ilgilenmelerini söyleyin.
10- Çocuğunuzun yaşantısına engel olmayın. Yine kontrol altında faaliyetler yapsın, yine sizinle zaman geçirsin ve yine yaramazlık yapsın. Bebeğinize ayıracağınız zaman için çocuğunuzdan büyük bir zaman veya büyük bir ilgi almayın. Kesinlikle bütün ilginizi bebeğe yönlendirmeyin.
11- Çok endişeli davranıp, büyük çocuğunuzdan bebeğinizi uzak tutmayın. Onun da kardeşi ile zaman geçirmeye ihtiyacı olacaktır. Benim ilk başta yaptığım en büyük hataydı. Psikoloji Uzmanları sayesinde bu hatadan çabuk döndüm.