Her bebeğin genetiği değişiktir ve kendilerine özgü kalıtımsal ve fizyolojik özellikleri bulunur. Bunlar bebeğin, ileriki yaşamına etki edecek hususlardır. Bebeğin erken dönemde öğrendikleri/deneyimleri, ileriki bir aşama olan sosyo-duygusal gelişimine de katkı yapacaktır. Beyin araştırmalarında görülmüştür ki; kişiler duyusal ve duygusal uyaranlara verdikleri tepkilere karşı tepkilerini düzenlemememizde nasıl bir gelişim gösterdiğimizi göstermiştir. Bebeklerin anne karnında, duygularımızdan sorumlu olan beynin sağ bölgesinin hızlıca gelişim gösterdiğini görebilmekteyiz. Bu olay, bebeğin kendi duygularını düzenleme becerisini ve bağlanma ilişkilerini düzenlemektedir. Bebek, kendine bakanın verdiği; güçlü bağ ve deneyimler sayesinde kendini düzenleme becerilerini bir adım ileri taşıyabilir. Duygu regülasyonu nedir; kendi kendimize söylediğimiz “dur, sakin ol” şeklindeki içsel konuşmalarımız ve buna bağlı olan davranışlarımızdır. 0-3 yaş çocuğun bakımında; bebeğe karşı olan davranışlarınız, tepkileriniz, sakinliğiniz ve fiziksel olduğu kadar duygusal ihtiyaçlarının da karşılanmasına katkı sağlayacaktır. Bunları göz ardı etmemelisiniz. Bu bağı sağlıklı bir şekilde, bebeğimize aktarabilmeliyiz. Bazen travmatik deneyimlerimiz, çocuğun kendisini nasıl sakinleştireceğini bilememesine, nasıl davranacağını kestirememesine neden olabilir.
Çocuğunuzun davranışları aslında sorunla ilgili değildir. Soruna yönelik geliştirdiği tepkiler olmaktadır. Çocuğunuzun salgınlaşması veya aşırı çekingen davranması, onu beyniyle alakalı bir durumdur. Beyninin stres altında olduğunun; ya da dışavurumunun göstergesidir. Çocuğunuzun yaşadığı fiziksel gerilim iki şekilde kendini gösterir; saldırıya geçme şeklinde veya kaskatı kesilir, donma şeklinde olabilir. Bu olaylardan anlaşılan, çocuğun yatıştırılmaya ihtiyaç duyduğudur. Çocuğunuz bunu kendi kendine yapamaz, temel bakımını üstlenen ona yardımcı olmalıdır.
Çocukların tepkileri çeşitlidir: Sese, ışığa, kokuya tepki verebilirler; bunlar duyusal uyaranlardır ve bazı çocuklar bunlara hassas olabilirler. Aşırı duyarlı olması durumunda çocuk strese girebilir. Bu da; öfke nöbetlerine, ağlama krizlerine, donmalara, aşırı tedbirli hal alma durumuna, takıntılara, karşı gelme gibi agresif durumlarla çocuklarda kendini gösterir. Çocuğun bakımını üstlenen kişinin, çocuğun duygularını düzenlemeleri ve sakinleştirmeleri gerekir. Bazen çocuklar etraflarına karşı duyarsız kalabilmektedir. Bu durumda bakımını üstlenenlerin onunla etkileşim halinde olmakta ısrar etmesi, sorunun giderilmesine yardımcı olacaktır.
Çocuğunuzun içinde bulunduğu durumu nasıl çözeceğini bulamaması, onun duygularının karışık olduğu anlardır. Bu durumlarda, bakımını üstlenen bu tür mesajları doğru anlamalı ve çocuğa yardımcı olmalıdır. Çocuğun, öncelikle bakım aldığı kişiden göreceği şefkat ve sevgiye ihtiyacı olacaktır.
Çocuktaki duyguların düzenlenmesine yardımcı yöntemlere bir bakalım;
1. Fiziksel olarak, çocuğa sarılın ve sevginizi gösterin
Onu dizlerinizde sallayarak, ninniler söyleyebilirsiniz. Hafif bir müzikle, onun gevşemesini ve sakinleşmesini sağlayabilirsiniz, ince bir sesle ninni de söyleyebilirsiniz. Bir şarkı söyleyebilirsiniz. Çocuğun rahatlaması için krem veya pudra ile masaj yapabilirsiniz, ama sevmiyorsa zorlamayınız. Yatmasına yakın, çocukla yatakta gıdıklama, küçük bir güreş haline girebilirsiniz. Bu da enerjisini atmasına yardımcı olur.
2. Çocuğun duygularını ifade etmesine yol açın
Çocuğunuz ağladığı zaman “Tamam daha fazla ağlama.” Ya da “Bu kadar üzülme, bunda ağlanacak ne var” kelimeleri yerine, çocuğa sarılarak onu dinleyin. “Canın acıyor mu?” “Çok mu canın yandı, senin.” “Anladım, çok üzgünsün.” gibi duygularınızı çocuğunuza yansıtınız ve onun da size duygularını ifade etmesine müsaade edin.
3. Çocuğunuza fiziksel egzersiz yaptırın
Bir parka gidebilirsiniz ya da piknik yapılacak bir ağaçlık alana gidin; çocuğun koşmasına, yürümesine veya zıplamasına izin verin. Dilediği gibi koşup, eğlensin, enerjisini atsın. Hareket etmesi, onun duygularını düzenlemesine ön ayak olacaktır.
4. Çocuğunuz çok heyecanlandığında, bir bardak su içirerek sakinleşmesini sağlayınız.
5. Çocuğunuz çok sinirlendiğinde; onunla birlikte 1’den 10’a kadar birlikte sayın ve sakinleşmesine yardımcı olun!